Zo vlak voor de vakantie

Zo vlak voor kerst beginnen de deadlines zich aan te dienen. Vanavond, beter gezegd vannacht, komen de eerste gasten van het vakantieseizoen en 14 januari vertrekt de laatste weer. Voor die tijd moet ik nog een artikel inkorten, een artikel schrijven en nog een paar zaken regelen voor een Nederlands-Senegalese ngo waar ik wat uurtjes in de week vrijwilligerswerk voor ga doen. En natuurlijk iedereen even op de hoogte brengen hoe het ermee staat. Onze gasten gaan nog een paar dagen alleen op pad zodat ik deze week nog enkele dagen verder kan werken.
Om met het oude nieuws te beginnen: zowat iedereen weet nu wel dat ik naar Nederland kom in april en niet voor een weekje vakantie, nee voor minimaal een halfjaar. Ons huis in Den Haag komt weer vrij - wij hebben het contract niet verlengd. Ik ga in een keer al het onderzoek doen voor mijn promotie en probeer ook nog als parttimer aan de bak te komen. Bij deze een oproep: mocht iemand nog een journalist/historicus/tekstschrijver/beleidsmedewerker zoeken voor enkele dagen in de week: I'm your man. Gelukkig komt Ingrid in die periode twee keer naar Nederland en hoeven wij elkaar dus niet zes maanden te missen. Waarom ik het mooie Senegal voorlopig achterlaat? Ik mis het regelmatige journalistieke werk en kan met het onderzoek op afstand niet voldoende uit de voeten. Bovendien ontloop ik dan hier de tropische hitte in Senegal. Nu hebben we wat we een mooie Nederlandse zomer zouden noemen, beetje heet nog zo nu en dan, maar vanaf juni tot november is het hier eigenlijk niet te doen.
Maar voorlopig blijf ik nog in Senegal. We vieren kerst thuis met Rob en Suus, en met oud en nieuw komen ook Bas en Marieke over en gaan we met de hele groep naar een huisje in het immer toeristische Saly Portudal. Zon, zee, strand en zwembad, wat wil een mens nog meer?
Intussen werk ik, gemotiveerd door mensen van de universiteit Groningen, hard aan een artikel over JF Ankersmit, de hoofdfiguur van mijn onderzoek. Een gesjeesd student geneeskunde en miskend dichter wordt journalist en schopt het uiteindelijk tot hoofdredacteur. Iedereen kan dus een stukkie tikken, zo moeilijk is dat niet.
Het is nu de mooiste periode hier in Senegal. De temperaturen dalen iets, en het is niet meer zo vochtig vies heet als in oktober. Dat trekt dan ook massa's toeristen die een zonvakantie willen in de winter. Op het vliegveld is het deze week spitsuur en dat merken wij. Veel toubabs vertrekken voor de vakantie naar huis, toeristen komen juist nu hier aan en er gaan ook nog eens vliegladingen Senegalezen naar het heilige land voor de grote pelgrimage. En juist nu de wind verkeerd staat, slapen wij onrustig door het geluid van ronkende vliegtuigen. Moesten we maar niet langs het vliegveld gaan wonen.
Voor liefhebbers van auto's: die van ons staat nog steeds te koop. We hebben de prijs laten zakken, maar nu hebben we panne aan remmen en radiator. De mecanicien is zo vriendelijk geweest om de kapotte onderdelen er vast uit te halen, omdat hij dacht dat ik dan wel weer opdracht zou geven voor reparatie. Intussen had hij wel enkele kopers. Niets is minder waar. Geen koper hapt vooralsnog toe, maar omdat de auto voorlopig niet meer rijdt, blijft hij lekker bij de garage staan, want ik vertik het weer een reparatie te betalen. Ons parkeerplaatsje toveren wij inmiddels om tot zonneterras. Gisteren met de ezelskar een paar potten en planten gekocht en vanmiddag kan ik zo'n schattig authentiek bankje ophalen bij de menusier hier op de hoek. Nog twee ouderwetse strandstoelen erbij zoeken en klaar is Kees.
Rest mij niets anders dan iedereen heel fijne feestdagen toe te wensen!

Wade toch betrokken bij moord in 1993?

President Wade van Senegal een moordenaar? Als je het nieuwe boek van Abdou Latif Coulibaly mag geloven wel. Wade zou in 1993 de opdracht hebben gegeven tot de moord op rechter Babacar Sèye, vlak na voor hem desatreus verlopen verkiezingen. Sèye was als rechter verantwoordelijk voor de verkiezingen. Wade moest zich later verantwoorden voor de rechtbank, maar werd vrijgesproken. In 2000 werd Wade alsnog tot president gekozen.
Deze week kwam het boek van Latif uit en sindsdien zijn radio en kranten weer in de ban van de moord op Sèye. Hele hoofdstukken worden geprint, de radio tettert de hele dag: Wade gaf opdracht tot moord. Het boek laat een van de daders aan het woord die onomwonden zegt te hebben gehandeld in opdracht van Wade zelf en diens vrouw. De beschuldigde zelf houdt zich stil. Wel liet een woordvoerder van de machthebbers weten dat Latif, de auteur, een huurling zou zijn, maar van wie precies liet hij in het midden. De oppositie, die natuurlijk alles heeft te winnen bij dergelijke verhalen, schreeuwde direct dat Wade moet opstappen.
Op 15 mei 1993, toen voorlopige uitslagen toonden dat de verkiezingen voor de partij van Wade slecht waren verlopen, volgden enkele mannen de auto van de rechter toen hij de rechtbank ging. Zij schoten hun wapens leeg op het moment dat de auto's vlakbij elkaar reden. De schutter vertelt hoe een van zijn twee wapens weigerden, maar dat een kameraad doel trof. De daders vluchtten en zijn daarna nog enige tijd achtervolgd door ooggetuigen in een rode fourwheeldrive, maar die wisten ze zo te intimideren, dat zij vluchtten; ze hebben zich ook nooit bij de politie gemeld. De schutters intussen meldden zich later die dag bij Wade, die hun zei: ,,Heel goed, maar wees voorzichtig.''
Zelfs mannen die hem toen nog steunden, laten Wade nu vallen. Abdoulaye Bathily, een voorname voorman van een oppositiepartij en in die tijd minister in het rode kabinet, geloofde toen in zijn onschuld, maar nu niet meer. In de kranten vandaag laat hij weten dat de rol van Wade op zijn minst bedenkelijk is. ,,Waarom heeft hij de familie van Sèye geld gegeven. Om een schoon geweten te krijgen?'' Ook hekelt hij een vorig jaar aangenomen amnestiewet, die alle daders van politieke moorden letterlijk vrij pleit. Wie voor en verkiezingen iemand omlegt, gaat vrijuit. Wade zat achter die wet, waardoor de moordenaars van Sèye nu weer vrij rond lopen, meent Bathily. En zo rolt iedereen over elkaar heen om zijn of haar mening te geven. Het wachten is op Wade.

Stroomstoring

De laatste weken worden we weer geplaagd door een toenemend aantal stroomstoringen. Vooral als iedereen 's ochtends opstart of tegen schemer weer thuiskomt, kan het staatsbedrijf Senelec de vraag niet aan. Vandaag, half negen, ik doe een was erin, maak een bak koffie, de boiler warmt zich op nadat twee mensen zich hebben gedoucht en ik zet de computer aan en voila geen stroom meer. Niet dat de stoppen eruit liggen, nee, de dag begint in Dakar en Senelec zegt: beste mensen, dit kunnen wij niet aan. Mij rest nog een half uur op de batterij voor ook de computer er mee ophoudt.
Stroomstoringen zijn hier aan de orde van de dag. Is in Nederland een dorpje door een winterse bui een dag afgesneden van elektriciteit dan is dat voorpaginanieuws. Hier halen de mensen er de schouders over op, al klagen we allemaal wel even bij de buren die hetzelfde probleem hebben. Pas als er dagen geen stroom is, dan beginnen de kranten moord en brand te roepen.
Is er wel stroom dan betekent dat niet dat het altijd 220 volt is. 's Avonds, als iedereen licht laat branden en overal televisies aanstaan, kan je soms bij de lamp niet meer lezen, zo laag is de voltage. Op het volgende moment ben je bang dat alle gloeilampen uit elkaar zullen springen, een overdaad aan licht betreedt dan het huis. In het begin hadden wij geen idee. In de warme periode deed onze airco het niet als wij in wilden slapen, na tienen braakte hij geen koude lucht meer uit. Volgens de electricien kwam dat omdat er dan te veel van die stroomverslindende bakbeesten aan staan. Hij had gelijk, overdag zoemde onze airco als een vredige bij, bij de normale 220 volt.
Het staatsbedrijf Senelec heeft zich de kritiek aangetrokken, nadat ook het parlement zich ermee ging bemoeien. Het wint elektriciteit onder meer via waterkracht en daarnaast gewone centrales. Afgelopen zomer, toen ook nog eens iedereen een airco liet draaien en het helemaal bar en boos was, beloofde het bedrijf beterschap. In oktober zouden de storingen verleden tijd zijn. Trots liet het bedrijf kranten een foto maken van ingehuurde mobiele krachtcentrales. 40 megawatt erbij! Iedere Senegalees had het erover. In oktober! Toegegeven, het was waar, in oktober kenden we geen stroomstoring van betekenis. Misschien eens tien minuten, maar dan startten de koelkast en boiler weer op.
Ná oktober is het weer veel slechter geworden. Deze week: twee urenlange storingen in vier dagen, over heel Dakar. Net nu ik dit schrijf vervolgt de wasmachine weer zijn programma nummer 2. Tien minuten, niet slecht. Senelec kijkt mee over mijn schouder. Ik plaats dit toch.

Bouwvakkers

Zojuist weer even ruzie gemaakt met de bouwvakkers naast ons. Du moment dat wij hier zijn komen wonen - een jaar geleden - hebben de buren rechts naast ons hun identieke huisje platgegooid en zijn begonnen een iets te groot appartementencomplex neer te zetten op het kleine terrein. Waar wij op dezelfde meters oppervlak een klein schattig huisje met enkele meters tuin en terras hebben, bouwen zij zes appartementen verdeeld over drie verdiepingen. Goed, moet kunnen, het belemmert ons licht niet, de zon komt van de andere kant, maar jammer is het soms wel. Gehamer, gedoe, na een jaar werk is het einde nog lang niet in zicht en ik werk er precies naast, maar sluit mij er redelijk vanaf.
Het probleem ligt hem - nu volgt een huishoudelijke medeling - in de was. Als een van de overigens vriendelijke kerels weer eens loopt te kliederen met cement en water en het overtollig materiaal in zijn enthousiasme met ons deelt op ons aanpalende binnenplaatsje waar net de schone witte was hangt te drogen, dan wordt het mij wel eens te veel. Gelukkig weet inmiddels een van de bouwvakkers mij en/of Jeanne vaak op tijd te waarschuwen dat we de was moeten binnenhalen. Maar anderen niet. Vandaag was zo'n dag, weer hoorde ik gekletter op de tegels en weer vond ik de witte was grijs gespikkeld. Ik heb iedereen daarop grondig uitgefoeterd. De zoon van de baas die buiten stond te lummelen, de bouwvakkers zelf en wie verder maar in mijn weg kwam. Excuses van hun kant, een geforceerde glimlach volgde van mijn kant. Voor vandaag is de boodschap begrepen, maar het zal niet de laatste keer zijn dat we opnieuw kunnen wassen. Gelukkig hebben we een machine.

De beroemde baobab onderweg naar St-Louis. Met dank aan Martijn.

Een pelikaan in Djoudj, een vogelpark in het noorden van Senegal. Ingrid en onze gasten zagen deze vogel tijdens een uitstapje naar St-Louis en omstreken

Het is weer voorbij ...

Vakantie is voorbij. Ingrids zus en haar vriend zijn er weer vandoor en moeten zo rond deze tijd weer voet op Nederlandse bodem zetten. Dit weekend de trip afgesloten met een etentje en de avond ervoor met een concert in het Frans cultureel centrum. Ismail Lô, een van de beroemde muzikanten van Senegal, sloot een festival af. Het is een ster en die status mat hij zich ook aan. Hoewel er enkele juweeltjes tussen zijn nummers zaten en het concert best goed was, irriteerde mij zijn houding soms. Nog geen twee nummers onderweg stelde hij voor om maar weer te vertrekken omdat het publiek hem wat te tam was. Moet ie niet doen, zijn muziek zegt genoeg en een muzikant weet dat je minstens drie nummers nodig hebt om op dreef te komen - muzikant en publiek - helemaal als het een zitconcert is zoals die zaterdagavond. Later kreeg hij het pubiek toch wel mee, want hij kan het wel. Hoewel niet zo'n mooie stem als die andere grootheid Youssou N'dour - minder bereik en zo nu en dan een valse noot - heeft Iso Lô een uitstraling die vooral de vrouwen in Senegal doet smelten. Af en toe een Frans chanson erdoor met een mondharmonica en ook de vele toubabs die er die avond bij waren liepen met hem weg. Hij heet niet voor niets de Afrikaanse Bob Dylan. Daarna zonder Ingrid en bezoek met wat Nederlanders en een Amerikaan naar het maandelijkse dansfeest Koolgraoul geweest, waar we om vijf uur weer naar buiten strompelden. En toen was het feest nog niet afgelopen...